ریشه های اسلام در سال های اخیر موضوع بحث های فزاینده ای بوده است. دیدگاه سنتی، که اسلام را به عنوان یک دین متمایز خودآگاهانه و مرتبط با زندگی و آیات پیامبر اسلام در غرب عربستان معرفی می کند، از دهه 1970 توسط مورخانی که درگیر مطالعه انتقادی منابع مسلمانان بودند، به چالش کشیده شد.
در کتاب محمد و مؤمنان ، مورخ برجسته فرد دانر دیدگاهی روشن و بدیع از چگونگی تکامل اسلام برای اولین بار ارائه می دهد. او استدلال می‌کند که خاستگاه اسلام در چیزی است که ما می‌توانیم آن را «جنبش مؤمنان» بنامیم که توسط پیامبر اسلام آغاز شد - یک جنبش اصلاح دینی که بر توحید سخت و رفتار صالح مطابق با قانون نازل شده خداوند تأکید دارد. بنابراین جنبش مؤمنان در سال‌های اولیه خود شامل مسیحیان و یهودیان صالح نیز می‌شد، زیرا مسیحیان و یهودیان مانند مؤمنان قرآنی یکتاپرست بودند و پذیرفتند که در اطاعت از شریعت نازل شده خود به درستی زندگی کنند. این اعتقاد که مسلمانان یک جامعه دینی مجزا و کاملاً متمایز از مسیحیان و یهودیان را تشکیل می دهند، یک قرن بعد ظهور کرد، زمانی که رهبران جنبش مؤمنان تصمیم گرفتند که فقط کسانی که قرآن را وحی نهایی خدای یگانه و محمد می دانند. به عنوان پیامبر خاتم، واجد شرایط مؤمنان. این امر آنها را به طور قاطع از موحدانی که به انجیل یا تورات پایبند بودند جدا می کرد.
